W godzinach przedwieczornych 25 września 1931 roku wszystkie media w Polsce podawały dramatyczną informację o przedwczesnej śmierci Aleksandra hr. Skrzyńskiego. – „Wśród lasów i pól rodzinnych Zagórzan będzie mi tak dobrze, jak nigdzie indziej. Potem, gdy wypadnie wam odwiedzić Zagórzany, rzucicie mi może kilka kwiatków.” Tak zwracał się do swoich znajomych, prezentując im powstający rodowy grobowiec. „Którejś jesieni, gdy liście będą opadać z drzew, odprowadzicie mnie tutaj.” Dziś - osiemdziesiąt pięć lat później z kwiatami i zniczami pod mauzoleum Skrzyńskich zjawili się przedstawiciele kilku pokoleń. Ceremonia była składową przedsięwzięcia „Zapalmy Światło Pamięci - 85 rocznica śmierci Premiera II RP” Studyjny Rekonesans Turystyczny Zagórzany – Kobylanka 26 - 27 września 2016 r. Inicjatorki imprezy Małgorzata Stępień, nauczycielka historii i Joanna Cieśla szkolny koordynator zadań związanych z Narodowym Programem Rozwoju Czytelnictwa przyjęły atrakcyjną formę turystyki pieszej dla przypomnienia dokonań Wielkiego Syna Ziemi Gorlickiej i poszukiwania śladów jego obecności kulturowej w regionie. Społeczność szkolna i zaproszeni goście przemaszerowali główną drogą Zagórzan, a następnie uczestniczyli w ceremonii rocznicowej. Z okolicznościowym przemówieniem wystąpiła Iwona Jamro Dyrektor Zespołu Szkół w Zagórzanach. Na grobie dyplomaty, ministra i premiera kwiaty złożyły delegacje: gospodarzy Iwona Jamro, Marcin Juszczęć, Ryszard Jamro, Samorządowego Przedszkola w Zagórzanach z dyrektorem Lidią Klimek i Moniką Siarkowicz, Ośrodka Kultury Gminy Gorlice z dyrektorem Franciszkiem Rzeszutkiem, Moniką Skowronek i Emanuelą Zawiła, Rady Rodziców ZS w składzie: Beata Mruk, Ewa Orłowska i Agnieszka Zięcina, Gimnazjum w Kobylance z Krystyną Fik i Dorotą Kmiecik. W takt werbli płonące znicze ponieśli przedstawiciele poszczególnych klas Szkoły Podstawowej i Gimnazjum. Podniosły nastrój ceremonii budowała również recytacja uczennicy Katarzyny Jamro. W ten szczególny dzień Proboszcz Parafii Św. Wawrzyńca ks. Zdzisław Oćwieja odmówił modlitwę za ojczyznę i duszę śp. Al. Skrzyńskiego. Na zakończenie do pamiątkowego zdjęcia pod mauzoleum stanęli wszyscy uczestnicy ceremonii. Przewodnicy turystyczni z klasy VI: Gabriela, Adrian i Dorian zwrócili uwagę słuchaczy na tę perełkę architektoniczną Zagórzan. Ileż miejscowości w Małopolsce może się szczycić mianem siedziby rodowej, miejscem urodzin i miejscem wiecznego spoczynku Premiera Rządu? To warto wiedzieć! To wypada wiedzieć! Pracownicy Nadleśnictwa Gorlice poprowadzili grupę przez las zagórzański do pomnika przyrody, czyli dębu szypułkowego „Aleksander”, liczącego sobie ok. 330 lat. Pierwszy dzień studyjnego rekonesansu zakończył się na terenie Cmentarza Wojennego nr 125. Przewodnicy turystyczni: Ewa, Martyna, Arkadiusz i Mateusz przybliżyli okoliczności założenia tej nekropolii z czasów wielkiej wojny. Dla wzmocnienia przeżyć młodych turystów w tej scenerii p. Joanna Cieśla przeczytała bardzo wymowne fragmenty pamiętników Tomasza Zuzaka, nauczyciela zmobilizowanego w 1914 roku o armii Austro-Węgier, późniejszego kierownika szkoły w Zagórzanach.
Gospodarzem drugiego dnia rekonesansu byli gimnazjaliści z Kobylanki. Proboszcz sanktuarium Pana Jezusa Ukrzyżowanego ks. Roman Gierek opowiedział młodzieży historię barokowego kościoła oraz kaplicy rodowej ufundowanej przez Adama Skrzyńskiego. Tutaj pierwotnie złożono również doczesne szczątki Premiera. Następnie podopieczni p. Krystyny Fik poprowadzili swoich kolegów na zupełnie inny Cmentarz Wojenny nr 100, na którym spoczywają wyłącznie żołnierze armii carskiej. W pięknej narracji okraszonej poezją i fragmentami pamiętników z epoki nakreślili okoliczności jego powstania. O projektantach, ich intencjach, zabudowie i symbolice wojennych nekropolii opowiadała p. Małgorzata Stępień. Minuta ciszy, złożenie płonących zniczy wymownie zakończyły studyjny rekonesans turystyczny.
Po raz pierwszy młodzież sąsiadujących szkół zaangażowała się w taką formę inteligentnej turystyki kulturowej. Uczestnicy mogą poznać przeszłość, osobiście, intensywnie takie spotkanie przeżyć, a to niesie nadzieję na utrwalanie i ochronę dziedzictwa kulturowego regionu.
Małgorzata Stępień
Relacja wideo grupy medialnej Gorlice.tv >>
Relacja portalu halogorlice.info >>
Informacja z portalu Gminy Gorlice >>