Świat nie zna jeszcze ogromu ofiar poniesionych przez Polskę w tej walce. Doszczętnie zniszczenie stolicy, 5 milionów pomordowanych w obozach, kilka milionów „żywych trupów”, zrujnowanych psychicznie i fizycznie, miliony wywiezionych w głąb Rosji i rozproszonych po świecie, bezprzykładne spustoszenie gospodarcze – oto wkład Polski do tej wojny, przewyższający to, co złożyły na ołtarzu wspólnej sprawy wszystkie inne narody demokratyczne. Polska ma zatem niezaprzeczalne prawo do szacunku i pomocy całej ludzkości cywilizowanej, stała się bowiem symbolem wierności sojuszom, bezkompromisowości i walczącej demokracji.
„Testament Polski Walczącej, 1 lipca 1945 r.”
Obowiązkiem wolnego społeczeństwa jest przywoływanie niepodległościowej tradycji, pamięć o wydarzeniach, które dawały narodowi siłę moralną do przetrwania czasów zaborów, okupacji, komunistycznej dyktatury. W roku 2014 przypadają okrągłe rocznice: 220. insurekcji kościuszkowskiej, 100. Wielkiej Wojny, 75. II wojny światowej, 70. powstania warszawskiego.
Również 75 lat temu, 27 września 1939 r., rozpoczęto tworzenie struktur Polskiego Państwa Podziemnego. Było ono fenomenem na skalę światową. Tajne struktury państwa, podległe Rządowi RP na uchodźstwie nie miały swojego odpowiednika w żadnym innym kraju. Rozbudowane piony wojskowy i cywilny pozwalały na zachowanie ciągłości struktur państwowych. Jesteśmy spadkobiercami dziedzictwa Polskiego Państwa Podziemnego, my tu w Zagórzanach również. Dziś dane nam żyć w wolnym kraju, a testament przodków został zrealizowany.
Małgorzata Stępień