Materiały ze strony www.gorlice24.pl
Warto wiedzieć i czytać!
Dla uczniów kl.IV-VI SP i I-III Gim.
5 rocznica „Małego Verdun”
Pomiędzy 2 a 5 maja 1915 roku na ziemi gorlickiej miała miejsce jedna z ważniejszych bitew I wojny światowej. W najbliższy weekend będziemy obchodzić 95 rocznicę tych wydarzeń.
Walki pozycyjne pod Gorlicami trwały prawie pół roku, ale decydujące starcie rozpoczął niespodziewany atak wojsk niemieckich i austro-węgierskich 2 maja 1915. W dniach 2-5 maja 1915 pod Gorlicami został przerwany front rosyjski.Już 13 kwietnia został zatwierdzony plan bitwy a 28 kwietnia wojska niemieckie zajęły wyznaczone im pozycje. Główne uderzenie, pomiędzy Ropicą Ruską a Rzepiennikiem Strzyżewskim, miała wykonać 11 Armia, w skład której obok dywizji niemieckiej wchodził korpus austriacki. Jej dowódcy podporządkowano także 4 Armię austro-węgierską arcyksięcia Józefa Ferdynanda, która atakowała dalej na północy, z rejonu Gromnika i Zakliczyna na Jodłówkę i Tuchów. Południowe skrzydło stanowił X korpus z 3 Armii austriackiej, którego cztery słabe liczebnie dywizje miały nacierać ze stoków Magury Małastowskiej na Przegoninę i Bartne. Łącznie do przełamania frontu wyznaczono 18 dywizji piechoty i jedną kawalerii, liczących w sumie około 217 tys. żołnierzy. Wspierać natarcie miała niespotykana dotąd na froncie wschodnim siła ogniowa: ponad 1100 dział i moździerzy. Po stronie rosyjskiej broniła się 3 Armia, licząca wprawdzie aż 17 dywizji piechoty i 6 dywizji kawalerii, lecz rozciągnięta na długim froncie od Wisły na północ od Tarnowa po Przełęcz Łupkowską, i wyczerpana zimowymi walkami. Łącznie w rejonie Gorlic Rosjanie mieli nie więcej niż 80 tysięcy żołnierzy i około 200 dział. Przeciwnik miał, więc ponad dwukrotną przewagę w ludziach i pięciokrotną w broni ciężkiej. Pewnym atutem obrońców były jedynie tylko rozbudowane umocnienia polowe. O godzinie 6 rano 2 maja ponad tysiąc dział niemieckich i austriackich otworzyło ogień ostrzeliwując pozycje nieprzyjaciela przez blisko 4 godziny. Rosyjska artyleria prawie w tym czasie nie odpowiadała nie chcąc przedwcześnie zdradzić swej pozycji. O godzinie 10 ostrzał artylerii przeniósł się na tyły Rosjan i do szturmu ruszyła piechota. Wtedy też okazało się, przygotowanie artyleryjskie nie wszędzie odniosło zamierzony skutek. Na prawym skrzydle 11 dywizja bawarska, atakująca wzgórza nad doliną Sękówki, poniosła ciężkie straty i dopiero pod wieczór, po kilku szturmach, opanowała pierwszą pozycję rosyjską. Dalej na północ z podobnymi trudnościami borykała się 119 dywizja. Bezpośrednio na Gorlice nacierał XLI Korpus gen. Hermana von François. Niemiecka piechota wdarła się na gorlicki cmentarz, lecz następnie ugrzęzła w walkach ulicznych. Dopiero ponowny parogodzinny ostrzał artyleryjski zmusił obrońców do kapitulacji. Szczególnie ciężką walkę stoczono o wzgórze Pustki w Łużnej na Pogórzu Ciężkowickim. Szturmowała je austriacka 12 dywizja piechoty, złożona w większości z żołnierzy narodowości polskiej. Pierwsze dwie linie okopów sforsowano wprawdzie bez strat, lecz w dalszych, ukrytych w lesie i niezniszczonych przez ogień artyleryjski, Rosjanie stawili zaciekły opór, który przełamano dopiero około godziny 11 po walce na bagnety. Polskie pułki straciły blisko 900 żołnierzy. Bilans pierwszego dnia był dla państw centralnych pomyślny. Na całym odcinku opanowano pierwsze pozycje obrony przeciwnika, do niewoli dostało się około 17 tys. żołnierzy rosyjskich, a drugie tyle poległo lub zostało rannych. Straty atakujących też były poważne, z samych jednostek niemieckich ubyło ponad 8000 żołnierzy. 3 maja armia niemiecko-austriacka zajęła Zagórzany, Kobylankę, Libuszę i Lipinki, nawiązano walkę o Biecz. Następnego dnia gen. Radko Dimitrijew podjął ostatnią próbę poprawy położenia. Na południe od Biecza kontratakował odwodowy III Korpus Kaukaski, szczególnie ciężką walkę stoczono w rejonie Cieklina, gdzie rozbiciu uległo kilka batalionów niemieckich. Ostatecznie jednak wojska austriacko-niemieckie niemal wszędzie sforsowały drugą oraz słabo przygotowaną trzecią pozycję obrony. Był to moment przełomowy. 3 Armia rosyjska poniosła klęskę, jej front był przełamany.
W oparciu o książkę Michała Klimeckiego „Gorlice 1915."
PROGRAM OBCHODÓW
świąt państwowych oraz 95. rocznicy Bitwy pod Gorlicami
29 kwietnia 2010 r. /czwartek/
godz. 17.00 – Wieczornica z okazji Święta Pracy z udziałem władz samorządowych i zaproszonych gości
(Dom Weselny „Akropol”)
30 kwietnia 2010 r. /piątek/
godz. 9.00 – I Edycja Konkursu Wiedzy Historycznej „Gorlice 1915” (I LO im. M.Kromera, ul. Kromera 1)
godz. 16.00 – Otwarte Mistrzostwa Gorlic w&nsp;pływaniu (Kryta Pływalnia OSiR)
godz. 18.00 – Koncert zespołu poezji śpiewanej „Bez Jacka” (Gorlickie Centrum Kultury, ul.&bsp;nMichalusa 4)
1 maja 2010 r. /sobota/
godz. 7.00 - 9.30 - Pobudki 1-majowe (gorlickie osiedla)
godz. 9.00 – Start VI rajdu kolarskiego „Europa bez granic” (Gorlice – Rynek)
godz. 10.00 – Złożenie wieńców i kwiatów z okazji Święta Pracy (Pomnik Tysiąclecia)
godz. 10.00 - Konferencja „Znaki Pamięci IV - w 95 rocznicę Bitwy Gorlickiej” (Dom Polsko-Słowacki, Rynek 1)
godz. 10.30–13.30 – „XVI Poetycko-Muzyczna Bitwa pod Gorlicami” - prezentacje konkursowe
(Gorlickie Centrum Kultury, ul. Michalusa 4)
godz. 12.00 – Mecz piłki nożnej Bardejów-Gorlice (Stadion OSiR, ul. Sienkiewicza)
godz. 15.00 – „Złoty Liść Dębu” – finał konkursu (Dwór Karwacjanów, ul. Wróblewskiego 10a)
godz. 18.00 – Finał „XVI Poetycko-Muzycznej Bitwy pod Gorlicami” – występ laureatów i zespołu
„Wolna Grupa Bukowina” (Gorlickie Centrum Kultury, ul. Michalusa 4)
2 maja 2010 r. /niedziela/
godz. 10.00 – Msza Św. w intencji poległych na polach bitewnych Ziemi Gorlickiej w I wojnie światowej
(Bazylika Mniejsza p.w. Narodzenia NMP)
po Mszy św. – Przemarsz Grup Rekonstrukcji Historycznej z okresu I wojny światowej (ul. 3-go Maja)
godz. 12.00 – Ekumeniczna Modlitwa z apelem poległych (Cmentarz Wojenny Nr 91 – Wzgórze Korczak)
ok. godz. 13.20 - Widowisko plenerowe „Atak na wzgórze 357” (Wzgórze Korczak - dawny stok narciarski)
godz. 15.30 – Wernisaż wystawy pt. ”Z Dni Grozy, Z Dni Chwały” (Muzeum Regionalne PTTK, ul. Wąska 7)
godz. 16.00 - Pokaz Grup Rekonstrukcji Historycznej z okresu I wojny światowej (Gorlice – Rynek)
godz. 21.00 - Spektakl „Miejsce” w wykonaniu Młodzieżowego Teatru Eksperymentalnego GCK „Shade”
(Gorlice – Rynek)
3 maja 2010 r. /poniedziałek/
godz. 10.00 - Uroczysta Msza Św. „Za Ojczyznę” (Bazylika Mniejsza p.w. Narodzenia NMP)
godz. 11.15 – Przemarsz pod pomnik - złożenie wieńców i kwiatów (Pomnik Tysiąclecia)
godz. 12.00 – Uroczysta Sesja Rady Powiatu Gorlickiego, Rady Miasta Gorlice i Rady Gminy Gorlice
połączona z programem słowno-muzycznym i recitalem Chopinowskim
(Dwór Karwacjanów, ul. Wróblewskiego 10a)
7 maja 2010 r. /piątek/
godz. 11.00 – Akademia z okazji Konstytucji 3-go Maja, Bitwy pod Gorlicami, Dnia Zwycięstwa i Roku
Kazimierzowskiego (Dom Polsko-Słowacki, Rynek 1)
10 maja 2010 r. /poniedziałek/
godz. 12.00 – Złożenie wieńców wraz z apelem poległych w&nbap;65 rocznicę zakończenia II wojny światowej
(Pomnik Bohaterów Ziemi Gorlickiej)
Otwarte Dni Muzeum Regionalnego PTTK w Gorlicach (ul. Wąska 7):
1 maja 2010 r. – w godz. 10.00 - 17.00
2 maja 2010 r. – w godz. 10.00 - 22.00
3 maja 2010 r. – w godz. 10.00 - 17.00
Wystawy:
Muzeum „Dwory Karwacjanów i Gładyszów” ul. Wróblewskiego 10a
09.04. – 03.05.2010 r. – Krzysztof Tomalski (malarstwo, grafika)
06.05. – 09.06.2010 r. – Gorlice na przełomie wieków XIX i XX (dokumenty, fotografie, muzealia)
Muzeum Regionalne PTTK, ul. Wąska 7
02.05. – 31.05.2010 r. – Z Dni Grozy, Z Dni Chwały (zdjęcia, militaria i rekwizyty z I wojny światowej)
Miejska Biblioteka Publiczna, ul. Jagiełły 1
07.05. – 19.06.2010 r. – „Mistrz Samuel Typograf”
Dom Polsko-Słowacki, Rynek 1
06.04. - 06.05.2010 r. – „Polegli na polu chwały”
Serdecznie zapraszamy !